Karol Józef Wojtyła (ur. 18.05.1920, zm. 02.04.2005) – papież od 16 października 1978 do śmierci w dniu 2 kwietnia 2005 roku. Urodzony w Wadowicach na Podkarpaciu. Podczas uroczytości kanonizacyjnych, jakie odbyły się 27 kwietnia 2014 r. na Placu św. Piotra w Watykanie, został ogłoszony świętym.
Od 1938 studiował filologię polską na UJ. Podczas II wojny światowej pracował fizycznie m.in. w kamieniołomach w Krakowie, jednocześnie w latach 1941–45 przygotowując się do kapłaństwa (tajna nauka w seminarium w Krakowie). W 1946 r. przyjął święcenia kapłańskie. W latach 1946–48 studiował na Papieskim Uniw. Św. Tomasza z Akwinu w Rzymie. Od 1954 r. wykładowca na Wydziale Teologicznym UJ i na Wydziale Filozofii KUL; od 1956 r. zastępca prof. i kierownik Katedry Etyki KUL.
Od 1958 r. biskup, od 1963 r. arcybiskup metropolita krakowski. Uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II. Od 1967 r. kardynał, pełnił funkcje przewodniczącego Komisji Episkopatu Polski do Spraw Nauki Katolickiej oraz Rady Naukowej Episkopatu Polski.
W myśli filozoficznej Jana Pawła II najważniejsza jest problematyka osoby ludzkiej. Zajmował się: podstawami etyki („Zagadnienie podmiotu moralności” 1991), istotą miłości oblubieńczej („Miłość i odpowiedzialność” 1960), antropologią filozofii („Osoba i czyn” 1969), podkreślając szczególną godność osoby ludzkiej.
W tym też duchu podejmował niektóre problemy teologiczne („U podstaw odnowy. Studium o realizacji Vaticanum II” 1972), rozwijane po 1978 w encyklikach doktrynalnych (m.in. „Redemptor hominis” 1979, „Dives in misericordia” 1980, „Dominum et Vivificantem” 1986, „Veritatis splendor” 1993, „Evangelium vitae” 1995), społecznych („Laborem exercens” 1981, „Sollicitudo rei socialis” 1987, „Centesimus annus” 1991) i innych dokumentach papieskich (m.in. w adhortacjach „Familiaris consortio” 1981 i „Christifideles laici” 1988).
Pontyfikat Jana Pawła II charakteryzuje otwarcie na dialog ze światem. Liczne pielgrzymki zagraniczne (do końca 1999 — 85), mediacje w sporach międzynarodowych, apele o pokój — orędzia na Świat. Dzień Pokoju, wspólne modlitwy z przedstawicielami innych wyznań i religii (m.in. Asyż 1986, Warszawa 1989), audiencje.
Wśród podróży duszpasterskich Jana Pawła II szczególne znaczenie dla Polaków miały pielgrzymki do Polski (1979, 1983, 1987, 1991, 1995, 1997, 1999). Działalność Jana Pawła II odznacza się troską o czytelność nauki i świadectwa Kościoła we współczesnym świecie (rozważania Przekroczyć próg nadziei 1994), a do jej głównych wątków należy obrona i uzasadnienie katolickich zasad moralnych (cykl katechez na temat teologii ciała oraz Wyznania wiary prowadzonych podczas audiencji generalnych).
Dalsze dokonania pontyfikatu: reforma prawa kanonicznego 1984; nowy Katechizm Kościoła katolickiego (1992, wyd. pol. 1995 — pierwszy od soboru trydenckiego); reorganizacja Kurii Rzym.; liczne kanonizacje i beatyfikacje.
Twórczość literacka Jana Pawła II (wydana głównie pod pseud. Andrzej Jawień) obejmuje wiersze, medytacyjne poematy o problematyce etyczno-religijne, dramaty („Przed sklepem jubilera”, wyst. 1981, „Brat naszego Boga”, wyst. 1980, poświęcony życiu św. Alberta); wybór utworów „Poezje i dramaty” (1980).
W 1981 i 1982 na życie Jana Pawła II dokonano nieudanych zamachów (1981 ciężko ranny). W 1993 r. odznaczony został Orderem Orła Białego. W 1996 r. zostały opublikowane rozważania o kapłaństwie „Dar i tajemnica”; encykliki: „Ut unum sint” (1995), poświęcona ekumenizmowi, i „Fides et ratio” (1998), relacji między filozofią i teologią.
Wsród licznych pielgrzymek m.in. 1997 kolejna pielgrzymka do Polski (uroczystość zamknięcia Kongresu Eucharystycznego we Wrocławiu) oraz 1998 pierwsza pielgrzymka na Kubę. W 1995 r. list apostolski Tertio Millenio adveniente, który rozpoczął duszpasterski program Kościoła katolickiego, przygotowujący Jubileusz Roku 2000. 24 XII 1999 uroczyście zainaugurował w Bazylice Św. Piotra obchody Roku Świętego i Wielkiego Jubileuszu. Zmarł 2 kwietnia 2005 r.
Podczas pielgrzymki do Polski w roku 1991 Papież Jan Paweł II 4 czerwca modlił się z wiernymi na radomskim lotnisku na Sadkowie oraz przed pomnikiem ofiar Czerwca ’76 w przy ul. 25 Czerwca w Radomiu. Tytuł honorowego obywatela Miasta Radomia został nadany Ojcu Świętemu 30 sierpnia 2004 roku.
Źródło tekstu: Multimedialna Nowa Encyklopedia Powszechna PWN, Wydawnictwo naukowe PWN S.A., Warszawa 1999
Fot. za: Wikipedia, Wolna encyklopedia
